Đồ nghi lễ thờ cúng triều Nguyễn bao gồm các loại đài thờ, mâm bồng, đỉnh trầm, chân nến, khay chén… sử dụng trong những ngày cúng lễ và những việc trọng đại liên quan đến chính sự triều đình.
Các bảo vật trong cuốn sách Bảo vật hoàng cung triều Nguyễn được chia thành 4 nhóm: bảo vật tượng trưng quyền lực, đồ nghi lễ thờ cúng, văn phòng tứ bảo và đồ sinh hoạt. Nhóm bảo vật thuộc đồ thờ cúng bao gồm các loại đài thờ, mâm bồng, đỉnh trầm, chân nến, khay chén… Ngoài những ngày cúng lễ theo định lệ thì mỗi khi có việc trọng đại liên quan đến chính sự triều đình đều tổ chức các nghi lễ cáo yết tổ tiên rất trang trọng ở tất cả các điện thờ, miếu thờ. Trong ảnh là đỉnh thờ bằng vàng, dùng để đốt trầm trong các nghi lễ.
Một chiếc đỉnh thờ khác đúc bằng bạc, niên hiệu Khải Định thứ nhất (1916), chiều cao 29,5 cm. Bề mặt hiện vật được chạm khắc tỉ mỉ từng chi tiết. Theo nội dung cuốn sách, hoa văn trang trí chủ đạo của bảo vật là hình rồng 5 móng và hình phượng, biểu tượng của vua và hoàng hậu. Ngoài ra là các đề tài biểu tượng cho quốc thái dân an, thiên hạ thái bình, cho đấng quân tử và cầu chúc những điều tốt lành cho cuộc sống phú quý, khang kiện, phúc, lộc, trường thọ, may mắn, hạnh phúc…
Đài thờ đựng các lễ vật trong nghi lễ tế tự ở hoàng cung, được làm bằng vàng, ngọc, đá quý, san hô, chiều cao 31 cm.
Chân nến vàng từng được sử dụng trong hoàng cung. Các bảo vật hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia theo chế độ đặc biệt, đảm bảo an ninh an toàn, chống cháy nổ, khóa vân tay.
Các vật dụng thuộc bộ văn phòng tứ bảo đã sử dụng trong hoàng cung triều Nguyễn do ngự xưởng chế tác với kỹ thuật rất tinh xảo và bằng các chất liệu hiếm quý như vàng, bạc, ngọc, ngà… Loại hình rất đa dạng với bút, nghiên, hộp son, gác bút, ống bút, chặn giấy… Đây là một ống bút làm bằng bạc.
Ống bút này được chế tác từ ngọc, hoa văn cầu kỳ.
Gác bút bằng ngọc, cao 6 cm là đồ dùng của nhà vua trong văn phòng. Các bảo vật đều làm từ chất liệu quý, vì vậy, trong quá khứ Bảo tàng lịch sử quốc gia từng bị trộm đột nhập hai lần (năm 1961 và 1962).
Bộ sưu tập đồ dùng sinh hoạt có số lượng lớn nhất trong bộ sưu tập bảo vật cung đình triều Nguyễn. Loại hình cũng đa dạng, gồm bát, đĩa, muôi,thìa, đũa, quán tẩy, lồng ấp (vật đựng than đốt sưởi ấm), các bộ đồ trà (ấm, chén), thuốc, trầu cau (bình vôi, ống nhổ, khay trầu, hộp trầu, bộ cối thìa ngoáy trầu…). Trong ảnh là bộ ấm, chén, khay rượu bằng vàng.
Lọ đựng hương hiệu bằng ngọc, kích thước lớn.
Ống nhổ được dùng để đựng nước thừa và nước cốt trầu trong hoàng cung. Sự hiện diện với số lượng lớn của các loại dụng cụ trầu cau cho thấy tục ăn trầu rất phổ biến trong hoàng cung triều Nguyễn.
(Theo Zing News)
